'Politiek en samenleving moeten weer morele vragen durven stellen'

Donald Trump in de Verenigde Staten, Rodrigo Duterte op de Filipijnen en dan is er natuurlijk nog de Brexit: het populisme heeft de afgelopen jaren wereldwijd een enorme vlucht genomen. Hoe gevaarlijk is het en waarom lijkt het nu overal de kop op te steken?

De sterke opmars van populistische politici hangt samen met globalisering, stelt journalist en schrijver Peter Wierenga. “Achter de globalisering zit een grenzeloosheid.” Die leidt, aldus Wieringa, niet alleen tot migratie maar ook tot ongrijpbare financiële systemen. “Kapitaal flitst met miljarden tegelijk de hele wereld over.” zegt hij in NOS Met het Oog op Morgen. “Mensen hebben het gevoel dat ze de controle kwijt zijn”,

Wierenga schreef een boek over populisme - Ik brul, dus ik ben - waarin hij onder meer spreekt met Marli Huijer, de voormalig Denker des Vaderlands. Huijer ziet populistische politici als een groot gevaar voor de democratie omdat ze spreken van een nepparlement, neprechters, en vooringenomen media. Daarmee injecteren ze wantrouwen in het democratische bestel, vindt Huijer.

Morele vragen

Ook Wierenga ziet populisten als een gevaar. Hij vindt dat mensen zich moeten afvragen wat de huidige migratiestromen voor Nederland en voor de wereld betekenen. “We moeten elkaar weer morele vragen durven stellen”, zegt Wierenga, ”Formuleren wie wij zijn als gemeenschap en wie daarin welkom is.”

Hetzelfde geldt voor kwesties in de financiële wereld. “De belastingbetaler mag zich afvragen: wie is de elite en wat betekent het dat die elite zijn geld buiten de samenleving stalt? Als we het debat op die manier durven te formuleren en zoeken naar de waarden die ons binden, verkleinen we de kans dat populisten aan invloed winnen.”