Cassini's reis van 8 miljard km eindigt in een vuurbal boven Saturnus

Met het nodige pathos neemt NASA in een filmpje afscheid van de Cassini. Onder aanzwellende muziek schiet de ruimtesonde richting de planeet Saturnus, trillend door de groeiende weerstand. "Cassini zal zwoegen om zijn antenne op aarde gericht te houden terwijl het zijn laatste vaarwel verzendt", zegt een stem. "In de lucht van Saturnus eindigt een reis."

Nu de brandstof bijna op is eindigt de Amerikaans-Europese ruimtesonde vanmiddag rond 12.30 uur met een kamikazemissie naar de planeet waar hij sinds 2004 onderzoek naar deed. Anderhalf uur later zal het laatste signaal de aarde bereiken en is de missie na 20 jaar ten einde.

1,5 miljard kilometer

In totaal legde Cassini bijna 8 miljard kilometer af, maakte 300 rondjes om Saturnus en verzamelde 453.000 foto's en 635 gigabytes aan data. "Dat past tegenwoordig op een flashdrive, maar dit is technologie uit de jaren 80 op meer dan 1,5 miljard kilometer afstand", zegt projectmanager Earl Maize. "Dat is toch geweldig?"

Ondergrondse oceaan

Keer op keer verbaasde Cassini de wetenschappers. Zo bleek de maan Enceladus enorme geisers te hebben, die waterdamp de ruimte in slingeren. Op Titan vond de Europese Huygens-sonde (die meeliftte met Cassini) zeeën van methaan en bewijs voor een ondergrondse oceaan. Ook ontdekte Cassini nieuwe ringen en manen rond Saturnus.

"Dit is een omgeving vol wetenschappelijke mysteries en puzzels. Dankzij dit ruimtevaartuig konden we het onderzoeken", zegt projectmanager Maize, die Cassini vergelijkt met een Zwitsers zakmes. "Saturnus heeft ons telkens verrast.""We stonden versteld", zegt ook NASA-directeur Jim Green. 

"We dachten dat Enceladus een bol ijs was, maar toen zagen we ineens hoe geisers water spoten. Het veranderde volledig onze aannames over de mogelijkheid van leven op de manen in het buitenste gedeelte van ons zonnestelsel."

Besmetting

Juist omdat er op Titan en Enceladus volgens ruimtewetenschappers leven mogelijk is, is ervoor gekozen Cassini totaal te vernietigen in de atmosfeer van Saturnus, in plaats van het risico te lopen dat hij ongecontroleerd neerstort op een maan, inclusief besmetting door eventueel per ongeluk meegereisde bacteriën. 

"Omdat er leven mogelijk is - misschien niet zoals we kennen, misschien wel totaal anders - moesten we nadenken over hoe we Cassini gingen afdanken", legt Green uit. "We willen die hemellichamen schoonhouden voor toekomstig onderzoek."

Cassini wordt nu de atmosfeer van Saturnus ingestuurd, waar de sonde met 120.000 kilometer per uur zal verdampen. Tijdens die laatste seconden zullen zes sensoren van Cassini live informatie terug blijven sturen naar aarde, voor zolang als mogelijk. Uiteindelijk kunnen de kleine stuwraketten de weerstand niet meer aan en gaat de sonde tollen, vlak voordat hij totaal verdampt. "Cassini bestaat vooral uit aluminium, dus dat is zó weg", zegt Maize. "Het laatste wat overblijft zijn de brandstofcellen van iridium, dat een veel hoger smeltpunt heeft."

Meetgegevens

Beelden zal Cassini die laatste momenten niet meer maken, omdat de wetenschappers de voorkeur geven aan de ruwe meetgevens. Op aarde zullen onderzoekers en geïnteresseerden proberen de laatste momenten van Cassini via telescopen te volgen, al is de kans klein dat de minuscule explosie op de een na grootste planeet van ons zonnestelsel te zien is. 

De buitenaardse vuurwerkshow is een bitterzoet moment voor de onderzoekers, stelt Maize. "Het is verdrietig om afscheid te nemen van zo'n prachtig apparaat. Maar we zijn vooral trots. We zijn beter geïnformeerd, maar de verwondering blijft. Wat wil je nog meer? We moeten gewoon nog eens terug."