Den Haag Vandaag: Belastingdeals Oranjes

Na bijna een jaar historisch onderzoek moet vanmiddag om 12.30 uur duidelijk worden hoe het precies zit met het inkomen van het staatshoofd. Krijgen de Oranjes al vanaf begin jaren 70 compensatie omdat het koningshuis vermogensbelasting betaalt? Is er nu wel of geen sprake van een geheime belastingdeal met de Oranjes, zoals RTL Nieuws vorig jaar meldde?

Naspeuren

Premier Rutte heeft bijna een jaar geleden aan hoogleraar Carla van Baalen en twee andere historici gevraagd de archieven nog eens goed na te speuren om te achterhalen wat er is gebeurd, toen premier Piet de Jong begin jaren 70 financiële afspraken maakte met de Oranjes over de vergoeding voor hun werkzaamheden.

Compensatie

Aanleiding voor Rutte's verzoek was berichtgeving van RTL Nieuws over geheime afspraken die zouden zijn gemaakt over financiële compensatie voor het staatshoofd. De Oranjes zouden druk hebben uitgeoefend om meer geld van de overheid te krijgen, omdat ze gedwongen werden vermogensbelasting te gaan betalen.

Die afspraken zijn nog steeds van kracht en koning Willem-Alexander profiteert er nog steeds van, stelde RTL Nieuws. Het gaat om een bedrag van in totaal zeven miljoen euro belastingcompensatie over alle jaren.

De Tweede Kamer reageerde eind oktober vorig jaar geschokt op de deal, die RTL Nieuws in het Nationaal Archief terugvond. "We zijn niet van ontduiking van de belasting", zei de VVD. Schandalig en onacceptabel, zeiden een aantal linkse partijen.

De afgelopen jaren zijn steeds meer politieke partijen kritischer over bepaalde belastingvoordelen voor de Oranjes. Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat koning Willem-Alexander inkomstenbelasting moet gaan betalen, omdat alle werkenden in Nederland dat nu eenmaal doen. Ook het niet betalen van belasting op erfenissen en schenkingen wordt door sommige partijen kritisch beoordeeld.

Lijvig rapport

Het is nog onduidelijk in hoeverre de commissie-Van Baalen vanmiddag de huidige regeling rond het inkomen van de koning aan de orde stelt. Ze heeft de elf maanden in ieder geval gebruikt voor het opstellen van een lijvig rapport van zo'n 300 pagina's, getiteld Het inkomen van de koning.

Premier Rutte zal vanmiddag reageren op het stuk en ook de politieke partijen zullen hun mening geven over het steeds weer terugkerende thema "het Koninklijk Huis en de belasting".

Niet richtinggevend

De vraag is vooral of het rapport van de commissie-Van Baalen aanleiding geeft om nieuwe regels in gang te zetten of de huidige belastingvrijstellingen voor het Koninklijk Huis te veranderen. Haagse bronnen zeggen dat het vooral een "beschrijvend" rapport wordt dat niet "richtinggevend" is.

In het kabinet hebben VVD, CDA en de ChristenUnie vooral behoefte om alles bij het oude te laten. Maar D66, nu ook regeringspartij, heeft zich in de oppositie jarenlang ingezet om oude privileges van koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix ongedaan te maken.