De toekomst van de Koerden

Ruim een maand geleden gingen Koerden in Irak nog massaal in jubelstemming de straat op: hun droom van een onafhankelijk Koerdistan zou eindelijk werkelijkheid worden. Maar van die euforische stemming is weinig meer over. Somberheid overheerst, vertelt Judit Neurink die als journalist in de Koerdische hoofdstad Erbil woont en werkt. "Koerden in Irak zijn echt in een depressieve stemming."

Eind september stemde 92 procent van de Koerden voor onafhankelijkheid. Na de uitslag trad het Iraakse regeringsleger hard op door gebieden te veroveren die Iraaks-Koerdische strijders sinds 2014 hadden bevochten op IS. "De meeste Koerden hebben heel erg naar onafhankelijkheid toegeleefd. Nu lijkt niet alleen een onafhankelijk Koerdistan uit te blijven, maar zijn ook nog eens grote delen van dat gebied afgebrokkeld", legt Neurink uit in Met het Oog op Morgen.

Gebieden

Na het referendum hebben de Koerden bijna de helft van het door hen ingenomen gebied verloren, vertelt Neurink. Het Iraakse regeringsleger wist vorige maand de olierijke provincie Kirkuk volledig te heroveren. Ook raakten de Koerden de stad Sinjar en strategische gebieden in de provincie Nineveh, inclusief de dam bij Mosul, kwijt.

Neurink merkt in haar omgeving dat mensen onzeker zijn over de toekomst. "In gesprekken gaat het alleen nog maar over die onafhankelijkheid. Veel Koerden vragen zich af hoe de toekomst eruit ziet. Een toekomst onder Irak zien ze niet zitten."

Grondwet

Rechten van de autonome Koerdische regio, die in de Iraakse grondwet van 2005 zijn vastgelegd, probeert de Iraakse regering nu één voor één af te breken. Zo is het Iraakse budget voor 2018 onlangs, zonder goedkeuring van het Koerdische parlement, vastgesteld en spreekt Bagdad nu over de 'drie Koerdische provincies' in plaats van over de Koerdische regio. Nuerink: "Dat is echt een straf voor het referendum."

De Iraaks-Koerdische president Masoud Barzani riep de volksraadpleging uit tegen de zin in van de Iraakse regering, de internationale gemeenschap en buurlanden van Irak. Barzani hoopte dat de uitslag hem langer in het zadel zou houden, maar afgelopen woensdag is hij alsnog afgetreden. Zijn termijn liep toen af. Neurink: "Barzani heeft gegokt en verloren."