Vormen 'zombiecellen' de heilige graal in de strijd tegen Alzheimer?

Onderzoekers van de Amerikaanse Mayo Clinic (Minnesota) hebben voor een belangrijk inzicht gezorgd in de strijd tegen Alzheimer en en de ziekte van Pick, een speciale vorm van dementie. Door bij muizen zogenaamde senescente cellen (ook wel zombiecellen genoemd) in het brein te verwijderen, konden de onderzoekers een aantal typische symptomen die met de cognitieve ziektes samenhangen terugdringen. Het gewicht van de hersenen bleef stabiel, de ontsteking van de hersencellen werd teruggedrongen, de (met Alzheimer nauw geassocieerde) neurofibrillaire knopen werden niet meer gevormd, en het belangrijkste van allemaal: het geheugen ging niet meer achteruit.

Senescente cellen in het brein komen voort uit de zogenaamde gliacellen, oftewel de cellen die rond de hersencellen liggen en deze cellen verzorgen. Deze glia-cellen (waaronder astrocyten en microglia) vormen zich tot senescente cellen om onder invloed van misvormde tau-eiwitten. Senescente cellen worden 'zombiecellen' genoemd, omdat ze zich niet verder vermenigvuldigen, maar ook niet dood gaan of verdwijnen.

Een genezing van cognitieve ziektes bij de mens is er hiermee natuurlijk nog lang niet, maar het is de eerste keer dat er een oorzakelijk verband werd aangetoond tussen het verwijderen van senescente cellen en het tegengaan van cognitieve ziektes. Zouden deze cellen dan eindelijk die langverwachte doorbraak vormen in de moeizame strijd tegen Alzheimer en andere gerelateerde ziektes? We vragen het aan Paul Lucassen, hoogleraar neurobiologie aan het Swammerdam-instituut van de Universiteit van Amsterdam.

De resultaten werden gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Er was overigens een Nederlandse wetenschapper bij dit onderzoek betrokken: Jan van Deursen, die als hematoloog aan de Mayo Clinic verbonden is.