Ontkomen aan TBS door onderzoek te weigeren

In de buurt van Zeewolde zoekt de politie naar Anne Faber. Intussen wordt vandaag verdachte Michael P. voorgeleid. In 2010 werd hij veroordeeld voor een dubbele verkrachting. Hij weigerde mee te werken aan psychisch onderzoek, en ontliep zo TBS. Is het zo eenvoudig om aan TBS te ontkomen? "Als de verdachte nooit in aanraking is geweest met reclassering en nooit in therapie is geweest, kan de rechter geen dwangmatige TBS opleggen," aldus advocaat Jan Jesse Lieftink.

Wanneer die rapporten er wel zijn, kan het weigeren van psychisch onderzoek juist averechts werken volgens Lieftink: "De rechter heeft dan genoeg aanleiding om aan te nemen dat er sprake is van een psychische stoornis. Gedwongen TBS is dan een optie." In het verleden kregen onder meer Robert M. en Julien C. TBS opgelegd nadat zij geweigerd hadden mee te werken aan een psychisch onderzoek.

"Bovendien werkt het door in de hoogte van de straf. Het is natuurlijk niet sympathiek om zo'n onderzoek te weigeren," beweert Lieftink. Hij noemt Michael P. als voorbeeld. Hij kreeg twaalf jaar gevangenisstraf, terwijl zedendelicten vaak minder zwaar bestraft worden.

In de helft van de gevallen weigeren verdachten mee te werken aan een psychisch onderzoek, zegt forensisch psycholoog Ernst Ameling. Ameling werkte achttien jaar in het Pieter Baan Centrum en ziet een trend: "Verdachten weigeren steeds vaker mee te werken. Heel frustrerend, want als psycholoog kan je dan niks beginnen."

De oorzaak van het stijgende aantal weigeraars is volgens de psycholoog te wijten aan de advocaten: "Die adviseren steeds vaker om niet mee te werken. Ik begrijp dat wel, want zij komen op voor de belangen van hun cliënt, maar het maakt ons werk wel moeilijker."

Lieftink zegt de uitzondering op de regel te zijn: "In de laatste zeven zaken heb ik de verdachten steeds geadviseerd om juist wel mee te werken, maar je moet het per geval beoordelen. En dan kan het onderzoek weigeren een aantrekkelijke optie zijn."