De jonge doctor: tinderen met koolmezen

Beauty is in the eye of the beholder. En dat geldt niet alleen voor de mens: promovenda Lies Zandberg vond dat ook de koolmees kiest voor een partner die goed bij hem past, in plaats van voor de ‘beste’ partner. "En die compatibele koolmeesparen zijn ook nog eens beter in het opvoeden van hun kroost."

De keuze voor een partner is niet alleen belangrijk voor mensen maar ook voor dieren, vertelt dr. Zandberg die vrijdag promoveerde aan de Wageningen Universiteit. "Terwijl we bij mensen vaak zeggen dat het ‘een kwestie van smaak’ is, gaan we er bij dieren nog steeds van uit dat ze altijd voor het individu met de hoogste kwaliteit zouden moeten kiezen." Een op zich logische veronderstelling die voortkomt uit de theorie over natuurlijke selectie. "Echter, koolmezen geven de voorkeur voor een partner die het meest compatibel met henzelf is. Met andere woorden, een partner die het beste bij hen past."

Persoonlijkheid van een koolmees

Voor niet-vogelaars is de ene koolmees misschien niet van de ander te onderscheiden. Maar onderling is er heel wat verschil: op het gebied van uiterlijk, maar ook als het gaat om persoonlijkheid. 

Een koolmees met een persoonlijkheid. Het klinkt als een antropomorfisme, maar volgens Zandberg is de ene koolmees écht de andere niet. “Mensen met huisdieren zullen het misschien begrijpen. De ene kat is bijvoorbeeld een durfal, de ander is een kat uit de boom-kijker. Dat zien we ook bij wilde koolmezen.”

Broedsucces

In haar promotieonderzoek heeft Zandberg de rol van compatibiliteit in partnervoorkeuren van wilde koolmezen onderzocht. "Door partnervoorkeuren, gemeten in het laboratorium, te combineren met veldgegevens over de uiteindelijke partnerkeuze en hun broedsucces kunnen we de rol van paarcompatibiliteit in seksuele selectie beter begrijpen". Ze vond dat koolmezen verschilden in wat ze zochten in een partner. En als het de koolmezen lukte om een partner te vinden die ze ook daadwerkelijk aantrekkelijk vonden, dan waren deze compatibele paren ook beter in het opvoeden van hun jongen.” 

“We denken dat de keuze voor een compatibele partner vooral belangrijk is voor dieren die samen hun dieren grootbrengen. Koolmezen die met zijn tweeën hun jongen moeten grootbrengen, moeten ook goed bij elkaar passen.” Bij dieren waar het mannetje na het paren de benen neemt, ligt het waarschijnlijk anders. “Dan zijn genetische eigenschappen belangrijker.