De Verlichting in de Republiek: verval of vooruitgang?

Geen Nederlander die onze Gouden Eeuw niet kent. Maar hoe anders is dat wat betreft de Verlichting: de periode van wetenschappelijke, politieke en culturele vooruitgang. Uitgebreid beschreven door Fransen, Engelsen en Schotten - maar nauwelijks door Nederlanders. Jonge doctor Eleá de la Porte promoveerde op het Nederlandse verlichte verhaal aan de UvA.

Tijdens de Verlichting ontwikkelden landen als Engeland en Frankrijk ontwikkelden zich volop. Grote schrijvers als Voltaire, David Hume en Edward Gibson produceerden kloeke boeken. Nederland moest het doen met minder bekend geworden schrijvers als Justus van Effen, desalniettemin was er in Nederland wel degelijk sprake van een 'verlicht verhaal', volgens dr. De la Porte.

Uniek voor de auteurs van dat verhaal is dat zij het moesten vertellen in een uitzonderlijke tijd, vergeleken met de andere landen. "Tijdgenoten hadden het daar moeilijk mee. Zij hadden net de Gouden Eeuw achter zich verlaten, een periode van politieke, economische en culturele bloei. Zij moesten dus dat verhaal van vooruitgang schrijven in de schaduw van de Gouden Eeuw." 

In haar proefschrift toont dr. De la Porte aan dat ondanks een voortdurende dreiging van verval, ze daar toch in slaagden. In dr Kelder en Co verdedigt zij haar onderzoek nogmaals.