Een wetenschappelijk lesje crisismanagement

Corona brengt crisis naar Nederland. Tijd voor de regering om haar van haar beste kant te laten zien. Kan Rutte het volk rustig houden? Paul ’t Hart, bestuurskundige en expert op het gebied van crisismanagement, is optimistisch.

Dr. ’t Hart is hoogleraar te Utrecht en is in het algemeen positief over hoe de regering de crisis tot nu toe heeft aangepakt. "Er zit een zekere rust in. Er is goed geluisterd naar experts, die ook een belangrijke rol spelen in de publieke communicatie.” Volgens dr. ’t Hart, die tevens adviseur van topambtenaren is, zitten burgers namelijk niet te wachten op politici die zelf ingewikkelde epidemiologische kwesties gaat proberen te verklaren in Jip-en-Janneketaal. 

De bestuurskundige legt een vergelijking met de kernramp in Tsjernobyl. Dat was ook een wetenschappelijk ingewikkelde crisis, met straling en radioactiviteit. "Ik weet nog, iemand kwam ons vertellen dat we ons geen zorgen hoefden te maken over het stralingsniveau, omdat het niveau slechts duizend keer hoger was dan normaal." Dat soort fouten hebben we in de coronacrisis volgens ’t Hart gelukkig nog niet gezien.

Scholen

Dat de scholen vooralsnog openblijven, is iets waar Nederland zeer over verdeeld is. Wat dat betreft kan een bestuurder het per saldo nooit goed doen. "Maar je zit daar ook niet om populair te zijn", zegt ’t Hart. 

"De strategie rond die scholen is vrij goed uitgelegd door Rutte. Eigenlijk proberen ze tijd te kopen voor de gezondheidssector. Maar je koopt dat tegen een prijs." Die prijs is in dit geval onzekerheid bij burgers, vervolgt dr. ’t Hart. "Ik denk zelf dat ze het nog een week, maximaal twee weken kunnen volhouden."

Bezwijkt de regering daarmee dan voor de druk van ouders? "Dit is wat we in elke crisis zien. Op een gegeven moment verandert de aard van een crisis, en dan gaat het ook om het collectieve gedrag, de publieke emotie, etcetera. Het kan zijn dat je besluit om de scholen dicht te doen gaat nemen, omdat je het managen van de publieke emotie belangrijker gaat vinden dan de extra tijdswinst. Dat is een heel legitieme afweging."

Monden

Het is in tijden van crisis van groot belang dat de regering eenduidig is in haar berichtgeving. Bij voorkeur zijn er dan ook zo min mogelijk monden bij betrokken. "Laat het aantal monden waarmee een regering spreekt zo klein mogelijk zijn", zegt de adviseur van topambtenaren. Het ego van politici die volgend jaar verkozen willen worden, moet dus bedwongen worden.

Hoe zullen Nederlandse burgers omgaan met de crisis en wat de komende weken ons gaan brengen, wordt interessant. Maar ’t Hart is daar optimistisch over. "Op het moment zijn wij eerder een braaf volk dan een hysterisch volk."

Steen in een vijver

De ontstane crisissituatie is er volgens ’t Hart eentje die past in de categorie tsunami in Fukushima. "Echt een transnationale crisis. Er is een steen in een vijver gegooid en die rimpelingen gaan nog een hele tijd door. Ze bereiken ook delen van die vijver die je niet zou verwachten."

Ook aan tafel zit prof. Dr. Arnoud Boot, hoogleraar economie aan de UvA.