Waarom we steeds minder intelligent worden

Buiten schijnt de zon, maar in ons hoofd wordt het donker, want de mensheid wordt dommer. Wij westerlingen in het bijzonder. In dr Kelder en Co een gesprek met prof. dr. Dimitri van der Linden over de dalende gemiddelde intelligentie van de mens in ontwikkelde landen als de onze.

Luister ook Jortcast #152 over ons IQ.

Allereerst de definities. Intelligentie is het vermogen om problemen op te lossen. Er zijn verschillende meetmethoden, waarvan de IQ-test de bekendste is. "Het is geen perfecte maat, maar geeft een goede indicatie”, zegt Van der Linden.

"Je kan oefenen, en er zijn andere factoren die een rol kunnen spelen bij hoe je scoort op een test. Dat is de reden dat we niet honderd procent perfect kunnen meten”, legt Van der Linden uit. Maar als je in grote groepen kijkt dan blijken die testen goede voorspellers van prestaties te zijn, volgens Van der Linden.

Flynn-effect

Nu blijkt uit onderzoek dat westerse landen steeds lager scoren op die IQ-tests. We gaan van een gemiddelde van 101 punten terug naar iets van 97. Opvallend, want tot een paar jaar geleden scoorden we juist steeds beter - het zogeheten Flynn-effect.
Die stijging van de gemiddelde IQ-score was volgens Van der Linden met name te danken aan omgevingsfactoren, zoals daar zijn voeding. In dr Kelder en Co zet Van der Linden op genuanceerde wijzen ook de mogelijke oorzaken van de daling uiteen.

Negatief effect 

Bijvoorbeeld genetische mutaties: kleine foutjes in de genen. "Elke keer als je een kind maakt, worden genen gekopieerd. Soms gaat dat fout, en dat kan een negatief effect op je hebben.” 
Een andere theorie is dat hormoonverstorende stoffen een negatief effect hebben op ons IQ. Van der Linden vindt dat echter een minder voor de hand liggende verklaring waar nog weinig bewijs voor is.

Aziaten

Dan het delicate deel van het gesprek. Er zijn ook wetenschappers die menen dat de migratie het gemiddelde IQ van een land beïnvloedt. Maar volgens Van der Linden kunnen daarin meerdere factoren een rol spelen, waardoor eenduidige conclusies moeilijk te trekken zijn. “Dat is een gevoelige kwestie”, zegt Van der Linden.
“Joden scoren structureel hoog. Aziaten ook. Wat weten we daarvan?” vraagt dr Kelder. “Daar is best wel wat onderzoek naar gedaan. Er worden verschillende scores voor landen gevonden. In China is 105 het gemiddelde.” Slimmer dan wij dus, met onze 101. Maar dat is niet per definitie zo, zegt Van der Linden: "hij test beter”.

Religie

Tot slot blijkt er nog een IQ-verschil te zijn tussen atheïsten en religieuzen, waar eerstgenoemden het best uit de test komen. “Dat is ook vaak onderzocht.” Niet-gelovigen zijn gemiddeld slimmer dan gelovigen. “Dat effect is er inderdaad wel. Maar dan is de vraag ook weer: waar komt dat door?”