Nederlands 'multiculturele beleid' heeft gefaald

De multiculturele samenleving. Politici nemen het woord liever niet meer in de mond, de burger wil het bijna niet meer horen. Al zo'n dertig jaar komt er dan ook maar bar weinig van het multiculturele beleid, stelt dr. Tamar de Waal, rechtsfilosoof verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Als er überhaupt ooit sprake is geweest van een helder beleid.

De Waal schreef deze week een essay in De groene Amsterdammer over multicultureel beleid dat in feite de nationale boksbal is. Ze promoveerde op inburgering en constateert dat het beleid om de multiculturele samenleving tot een succes te maken nooit echt van de grond gekomen is in Nederland.

Mozaïek of smeltkroes

Wat dat dan precies is, multicultureel beleid? Als voorbeeld noemt De Waal het beleid dat bijvoorbeeld in Canada en Australië is ontwikkeld. Landen die een duidelijke visie hebben op hoe verschillende groepen samen moeten leven, en welke rechten en plichten daaraan vast zitten. Canada koos ervoor om alle verschillende bevolkingsgroepen op hun eigen manier in te bedden.

"Zo heeft bijvoorbeeld de oorspronkelijke bevolking, de inuït, vérgaande rechten. Ze hebben sterk zelfbeschikkingsrecht”, zegt De Waal. "Hun taal en cultuur wordt echt in stand gehouden, zij hoeven bijvoorbeeld geen Frans of Engels te leren", vult ze aan. Op die manier wordt Canada wat de culturele bevolking betreft geen smeltkroes, maar een mozaïek.

Kringetje

Echt multicultureel beleid ontbreekt in Nederland vooralsnog, stelt Tamar de Waal. Zo is er bijvoorbeeld het inburgeringsbeleid dat niet goed werkt. "De term multiculturele samenleving verlamt het debat. Alle politieke partijen omarmen het begrip, om het vervolgens weer naast zich neer te leggen.” Dan verandert er dus niks.  "Het verhaal dat we al sinds de jaren '80 afdraaien, daar moeten we een keer vanaf."

"Het multiculturele beleid moet niet een 'links- of rechts-sausje' hebben. Het moet ook niet zijn: hebben we al een keer geprobeerd, doen we niet meer." De Waal pleit voor het doorbreken van het eeuwige zelfde kringetje waarin we blijven lopen. En we moeten in ieder geval stoppen met beleid bedenken dat alleen maar een lapmiddel is, in dr Kelder en Co licht ze haar diagnose toe.