Grote techbedrijven: opbreken of laten gaan?

Data is het nieuwe goud. En er zijn vijf grote Amerikaanse technologiebedrijven (the Frightful Five) die daar heel veel van bezitten. Zijn ze onderhand te machtig en moeten ze worden opgebroken? Niet per se. Want juist omdat deze giganten gigantisch zijn, stellen we ze zo op prijs. 

Amazon, Google, Facebook, Microsoft en Apple. Het geld groeit ze op de rug, maar ze betalen nauwelijks belasting over hun winst. Omdat zij zich vestigen in belastingparadijzen en dus niet in individuele landen winstbelasting betalen, terwijl ze wel winst maken in die landen, heeft een overheid eigenlijk maar weinig aan deze bedrijven. Daarnaast handelen ze niet in een simpel product, maar bieden ze een platform waarmee ze ook heel veel data verzamelen. Erik Stam, hoogleraar Economie aan de Universiteit Utrecht: “ze hebben geen goederen, maar platforms, die overal doorheen sijpelen.” Belasting daarover heffen blijkt knap lastig.

Opbreken

Opsplitsen en het in stukken breken van deze bedrijven is volgens Stam niet per se de oplossing. De waarde van deze bedrijven schuilt er namelijk juist in dat ze zo groot zijn. Bijvoorbeeld, we zitten met zijn allen op Facebook omdat onze vrienden daar ook zitten. "Op het moment dat je ze gaat opbreken, kun je je afvragen of ze nog wel zo’n goede dienst leveren."

Plukken

"Deze bedrijven betalen bijna geen belasting, hun topmannen doen wel veel aan liefdadigheid. Dat zou je kunnen zien als een soort vrijwillige belasting, maar het is niet iets waar overheden op kunnen rekenen", zegt Stam.

Het plan van de Europese Commissie om deze bedrijven te belasten via de omzetbelasting is wat dat betreft een stap in de goede richting, maar zal uiteindelijk niet veel opleveren, meent de professor. "Het is slimmer en effectiever dan de winst belasten maar als je niet naar een mondiale oplossing gaat, zal het niet veel oplossen."