"Overschat Cambridge Analytica niet"

Cambridge Analytica zou Trump in het zadel hebben geholpen en de Britten voor de Brexit hebben laten stemmen. Dat wordt in ieder geval door journalisten en media beweerd. Daarmee dichten zij het bedrijf veel te veel macht toe, meent Dieuwertje Kuijpers, onderzoeksjournalist bij Follow the Money.

Wat er over Cambridge Analytica wordt beweerd, is een beetje veel eer. Daarmee bedoelt Kuijpers dat het onwaarschijnlijk is dat het bedrijf in staat is om in de enorme stroom van informatie op social media met één klein bericht (op precies het juiste moment) je stemgedrag te beïnvloeden. “Je kan het niet meten, je kan het dus niet weten en ook niet claimen”, zegt Kuijpers. “Het is niet zo groot als Cambridge Analytica het voor doet komen.”

“Als het zo gemakkelijk was om via de digitale weg een campagne te kunnen winnen, waarom zetten ze dan nog analoge middelen in zoals Oekraïense dames van plezier?”, voegt zij toe. Cambridge Analytica bood klanten namelijk ook de service aan om politici zwart te maken door ze te verleiden met prostituees.

Piek Vossen, hoogleraar computationele lexicologie aan de Vrije Universiteit, meet op internet en op fora in wat voor mate mensen onderwerpen framen en labelen.  “Cambridge Analytica gebruikt metadata: wie is verbonden met wie en waar klik je op. Ze kijken niet naar de inhoud van conversaties. Maar dat is de volgende stap natuurlijk.” Vossen analyseert deze inhoud wél in discussies, of laat eigenlijk een computer dat doen.

Vaccinatiedebat

Vossen maakt modellen die kunnen detecteren dat er in een debat met taal onderwerpen worden geframed. Met die modellen kan vervolgens een heel debat in kaart worden gebracht. En kan worden genanalyseerd waar informatie vandaan komt.

"Ik maak in feite de discussie transparant", zegt Vossen.

Als je dan kijkt naar het debat omtrent bijvoorbeeld vaccinatie, dan zie je dat de mensen die tegen het vaccineren zijn allemaal op basis van één bron steeds opnieuw  beweren dat het niet goed is om te vaccineren. Die ene bron betreft dan oud wetenschappelijk onderzoek, maar komt steeds weer terug in allerlei discussies op fora en in discussieplatforms. Zo ontstaat er dus het beeld dat iets waar is, terwijl deskundigen daar anders over denken.