"Het afschaffen van het anti-discriminatie artikel is een absoluut verwerpelijke gedachte"

Aan advocaat Gerard Spong de eer om morgen de 20e Burgemeester Dales-lezing uit te spreken. De jaarlijkse lezing in het gemeentehuis van Nijmegen gaat altijd over de werking van Artikel 1 van de Grondwet, oftewel het gelijkheidsbeginsel en het verbod op discriminatie. In het NPO Radio 1 programma De Ochtend wijst Spong erop dat we niet zorgvuldig genoeg omgaan met dit artikel. Volgens de advocaat is er in Nederland nog heel veel discriminatie zonder dat we het doorhebben. 

Na aan het hart

"Artikel 1 van de Grondwet is een artikel met twee rechtsbeginselen die mij zeer na aan het hart liggen, het gelijkheidsbeginsel en het verbod op discriminatie dat er uit voortvloeit. Beide zijn fundamenteel voor onze maatschappij." De laatste tijd is het spanningsveld tussen het verbod op discriminatie en de vrijheid van meningsuiting weer duidelijk merkbaar. Als het aan Spong ligt, prevaleert het verbod op discriminatie. "De vrijheid van meningsuiting is niet absoluut er is een grens als de vrijheid van meningsuiting overgaat in haat zaaien, smaad en beledigen.'' Waar die grens ligt moet per geval bepaald worden. Een belangrijk rechtscriterium is de context waarin iemand zijn uitspraken doet, vindt Spong.

Een politicus heeft een ruime vrijheid van meningsuiting maar tegelijkertijd ook een bijzondere verantwoordelijkheid om te letten op het effect van zijn woorden. De veroordeling van Geert Wilders voor het aanzetten tot discriminatie is wat Spong betreft dan ook meer dan terecht. "Als ik rechter was geweest had ik hem harder gestraft."

Verwerpelijke gedachte

De advocaat kan zich niet vinden in het pleidooi van zijn collega Theo Hiddema om anti-discriminatie-artikelen af te schaffen. Hiddema noemde artikel 137 een "zelfbevredegings-artikel voor een klaagziek volk". Het is Hiddema een doorn in het oog dat sommige mensen hun hele identiteit lijken te ontlenen aan "Ik ben anti-discriminatie". Spong deelt die mening niet. Volgens hem is het afschaffen van het verbod op discriminatie een absoluut verwerpelijke gedachte. Zeker als er gekeken wordt naar de wetsgeschiedenis die ten grondslag ligt aan deze artikelen. 

Geen zelfbevredigingsartikel

Spong: "In de jaren dertig is de basis gelegd voor het artikel om het Joodse volk te beschermen. Onze multi-culturele samenleving bestaat uit heel veel etnische minderheden en vandaag de dag wordt het artikel nog steeds gebruikt om kwetsbare groepen te beschermen." Rond 1970 heeft de Tweede Kamer een aantal bepalingen aan het artikel toegevoegd. De advocaat vindt het daarom "nogal goedkoop" om het af te doen als "zelfbevrediging". "Al gun ik Hiddema wel zijn zelfbevrediging."

Waardigheid

In de Dales-lezing zal Spong een aantal voorbeelden geven van discriminatie. Dat gaat van adel tot kinderarbeid en de keus voor een vrijwillig levenseinde. "In al die voorbeelden gaat het uiteindelijk om de waardigheid van de mens. Die waardigheid wordt uiteindelijk uitgedrukt en gerelateerd aan het gelijkheidsbeginsel."