Kleine Marshelikopter, maar een grote impact.

Kleine helikopter, grote dromen! De Ingenuity is het eerste helikoptertje ooit dat op Mars heeft rondgevlogen. Maar door beschadigingen is zijn avontuur na 3 jaar helaas weer voorbij. Deze helikopter maakte deel uit van een grote campagne van de NASA en de ESA (European Space Agency).  Over deze campagne spreken we daarom verder met het hoofd van ESA’s Mars verkenningsgroep, Orson Sutherland. Beluister het fragment hierboven voor het telefoongesprek. Voor meer informatie over Mars en de missies van NASA en ESA, kun je dit artikel verder lezen.

Het Mysterie van Mars

Zijn er naast mensen ook andere vormen van leven te vinden in dit universum? Dit is een van de grootste vragen waar wetenschappers voor jaren het antwoord op proberen te vinden. Voor het vinden van enige clous, begonnen onderzoekers te kijken naar de dichtstbijzijnde planeet; Mars. Al sinds de 20ste eeuw zijn we bezig met het ontdekken van deze mysterieuze rode planeet die 60 miljoen kilometer van ons verwijderd is. Door verhoogde interesse in dit onderwerp werd er destijds gespeculeerd over een Marsgemeenschap en Marsmannetjes die daar mogelijk zouden leven. Zelfs in de sciencefiction wereld zag je deze interesse in Mars terugkomen. Neem bijvoorbeeld de film ‘Mars Attacks!’ uit 1996.

Uiteindelijk werden er betere telescopen gemaakt en konden onderzoekers hiermee zorgvuldiger Mars gaan observeren. Tevergeefs werd uit deze observaties geconstateerd dat een beschaving van Marsmannetjes niet van toepassing was. Wel werd opgemerkt dat Mars tijdens verschillende seizoenen verkleurde, wat had kunnen wijzen op enige plantengroei op de planeet. En waar planten zouden zijn, zijn waarschijnlijk ook vormen van leven te vinden.

Zo begon in de jaren 60 het ruimtevaarttijdperk en groeide de belangstelling om onze kennis over planeten te verbreden en de mysterieuze planeet Mars beter te begrijpen.

Space Race

Tijdens de Koude Oorlog was er tussen Amerika en de Sovjet-Unie een Space Race aan de gang. Deze rivalen wilden de volledige macht in de ruimte hebben. De race is vooral bekend door de verlangen van beide grootmachten om als eerste een bemand voertuig op de maan te laten landen. Deze ‘Space Race tegen de klok’ bracht ons innovaties wat betreft satellieten en robotvoertuigen, die uiteindelijk ook voor Marsmissies gebruikt konden worden.

Op 14 juli 1965 begon Amerika met de Mariner Mars Mission. De Mariner was het eerste ruimtevaartuig dat in de buurt van Mars kwam en beelden van dichtbij kon maken. Amerika had met deze missie gehoopt dat de beelden interessante geologische en atmosferische processen zou onthullen. Op de beelden was er helaas nog steeds geen Marsgemeenschap te zien en ook geen plantengroei, zoals eerder gedacht werd. Alleen een kraterlandschap en stofstormen.

Is het wel of geen woestijn?

Onderzoekers hielden vol en gingen door met het organiseren van missies naar Mars. Na 40 jaar robotonderzoeken te hebben uitgevoerd met vele Landers, kregen we een beter beeld van deze planeet. Zo is het landschap dor en droog, en heeft Mars een dunne atmosfeer die voor 95% uit CO2 bestaat. Deze atmosfeer is te dun om levende wezens tegen de UV straling te beschermen. Ook is er ontdekt dat Mars een wereld vol met valleien is en enorme, uitgedoofde vulkanen heeft. In deze wereld zweven er ijskristalwolken rond onder een pastelrood gekleurde hemel. Verder is het op Mars ijskoud. Tijdens de winteravonden kan de temperatuur dalen tot wel -130 graden Celsius en op een zomerse dag is het nooit hoger dan 15 graden Celsius. Misschien is het weer in Nederland toch niet zo slecht als we denken…

Hoewel Mars op dit moment een gortdroog landschap heeft, suggereren recente analyses van de NASA dat er 3,5 miljard jaar geleden meren en rivieren met water op deze planeet te vinden waren. Het kale, levenloze landschap was ooit warm, nat en wellicht voor mensen bewoonbaar. Er is ook enig bewijs gevonden dat er nog water onder de grond zou kunnen zijn. Als dat het geval is, dan is er een grote kans dat er onder de grond vormen van (bacterieel) leven te vinden zijn. Daar doet ESA later nog onderzoek naar.

Marsmissies van ESA en NASA

Van 2020 tot 2030 voert ESA in samenwerking met NASA een campagne uit genaamd de Mars Sample Return campaign. Deze campagne gaat stapsgewijs te werk. In de eerste stap gaat NASA met een Rover het oppervlak van de planeet verkennen en een reeks monsters opbergen en analyseren. Deze missie is nog steeds bezig, waar tot voor kort het helikoptertje Ingenuity de Rover voor een tijd heeft mogen helpen. Als er genoeg kwalitatief goede monsters zijn verzameld, brengt de Rover de monsters naar de Mars Ascent Vehicle, een raket. De raket gaat de ruimte in en schiet vervolgens een voetbalvormig container met de monsters erin weg. Deze voetbal container komt in de baan van Mars terecht en blijft daar voor een tijd zweven.

Na deze missie is het de beurt aan ESA om te starten met de Earth Return Orbiter missie. In deze missie moet ESA de voetbal die nog in een baan om Mars aan het cirkelen is te pakken krijgen. De monsters worden veilig verzegeld en naar een gespecialiseerde verwerkingsfaciliteit op Aarde gebracht.

ESA heeft ook, afhankelijk van NASA, eigen onderzoeken op de planning staan. Neem bijvoorbeeld het Exo Mars programma bestaande uit twee missies: Trace Gas Orbiter (2016), en de Rosalind Franklin Rover (2028). Met dit programma gaat ESA ook onderzoek doen of er ooit leven was op Mars. (Klik onderaan voor video's over de Rosalind Franklin Rover en het Exo Mars programma.)

Links:

Animatie Mars Sample Return campagne: https://www.youtube.com/watch?v=t9G36CDLzIg

Animatie Rosalind Franklin Rover: https://www.youtube.com/watch?v=aj7xNrbfCKw

Exo Mars programma: https://www.youtube.com/watch?v=1RQk0WWSdvk

Wil je extra informatie over deze Mars campagnes? Volg dan ESA's Mars blog: https://blogs.esa.int/to-mars-and-back/