Vijf vragen over wachtgeld

De oud-burgemeester van Haaksbergen, die in 2015 moest opstappen in de nasleep van het monster-truck-drama, blijkt nog jarenlang wachtgeld te ontvangen. Hij kan aanspraak maken op zo'n 800 duizend Euro, blijkt uit onderzoek van RTV Oost. Maar is dit niet veel teveel geld voor werkloos thuiszitten? Rendert Algra, werkzaam bij het adviesbureau LoopBaanNaPolitiek en zelf oud-Tweede Kamerlid beantwoordt vijf vragen over: het wachtgeld van politici. 
 
Wanneer kun je als politicus aanspraak maken op wachtgeld? (maximumduur)
Iemand kan aanspraak maken op wachtgeld als er sprake is van het afbreken of eindigen van een politieke carrière. Als je bijvoorbeeld wethouder was, burgemeester of Tweede Kamerlid. Dus als je een functie had waarbij je volledig betaald werd als politicus.

De oud-burgemeester van Haaksbergen kan 800 duizend Euro ontvangen. Dat is heel veel geld. Is dit een uitzonderlijk hoog bedrag?
Als je zo’n bedrag optelt en uitsmeert over zoveel jaar is het uitzonderlijk. Je mag verwachten van de meeste politici dat zij binnen acht maanden wel weer deels aan de slag is, en binnen een jaar, anderhalf jaar weer volledig hun eigen loon kunnen verdienen. Het wordt zo hoog omdat iemand richting zijn pensioen gaat. Dus boven de zestig is. Dan wordt de wachtgeldregeling die normaal maximaal drie jaar en twee maanden duurt, verlengt tot de pensioengerechtigde leeftijd. Doorgaans is het wachtgeld het eerste jaar nadat je bent gestopt 80% van je laatst verdiende loon. En daarna zakt het naar 70% van je laatst verdiende loon.

Maakt het voor de hoogte van het wachtgeld uit of je zelf opstapt of wordt ontslagen?
Men gaat ervan uit dat een politicus een riskant beroep heeft. Je kan elke dag worden weggestuurd met een motie van wantrouwen, maar je kan ook zelf beslissen ermee te stoppen. In beide gevallen krijg een politicus gewoon de wachtgeldregeling die hem toekomt. Die is afhankelijk van hoe lang hij in zijn functie gezeten heeft. Als je kort hebt gezeten is het een korte periode, heb je heel lang gezeten is het drie jaar en twee maanden.
De situatie van Sidney Smeets laat zien hoe risicovol een functie in de politiek is. Hij wordt geconfronteerd met iets dat niets te maken heeft met zijn functioneren in de Tweede Kamer. Hij heeft recht op een half jaar 80% van zijn inkomen. Het is niet makkelijk om van de enge op de andere dag een nieuwe functie te vinden waarmee je ook nog eens een aanzienlijk bedrag verdient. Het bedrijfsleven en ook overheid zitten vaak niet te wachten op bestuurders of Kamerleden. Je hebt te maken dat je in de frontlinie opereert. Je bent snel te googelen en dan vind je snel uitspraken terug die niet bevorderlijk voor vinden van een baan.

Staat er een tegenprestatie tegenover het ontvangen van wachtgeld? Is er een sollicitatieplicht? 
Een oud-politicus mag de eerste maanden zelf rondkijken en heeft dus geen verplichtingen. Maar daarna is hij verplicht een bureau in de hand te nemen om hem daarbij te ondersteunen. Hij is dus ook verplicht om te solliciteren en daar wordt op gecontroleerd. Eigenlijk lijkt de wachtgeldregeling heel erg op de reguliere WW.

Haaksbergen is een gemeente die het financieel erg zwaar heeft. Ze gaan het op allerlei manieren proberen aan te vechten: hebben ze kans van slagen?
Wat mij betreft niet. Het wachtgeld is bedoeld als een vangnet om te zorgen dat een politicus een aantal of zelfs meerdere jaren de maatschappij dient. Want het is niet een functie die je voor jezelf invult , maar het is een functie die je maatschappelijk invult en waar mensen op dit moment echt niet voor in de rij staan.
In die zin zou het heel slecht zijn als de wachtgeldregeling verder versoberd wordt en er in bestaande regelingen wordt ingegrepen..