Waarom Washington de Pakistaanse atoombom niet tegenhield

Door de oorlog in Oekraïne zijn we ons er opnieuw van bewust dat ze er nog steeds zijn en welke gevaren ervan uitgaan: kernwapens. Negen landen beschikken erover, waaronder Pakistan. Hoe dat land een nucleaire macht werd en welke rol Nederland daarbij speelde, is nooit helemaal opgehelderd. Vrijgegeven diplomatieke berichten van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken lichten een tipje van de sluier op.

Het gaat om de affaire rond Abdul Qadeer Khan - in Pakistan gevierd als ‘vader van de Pakistaanse atoombom’, in Nederland gebrandmerkt als atoomspion. Khan werkte in de jaren zeventig bij het bedrijf Urenco in Almelo, een bedrijf dat via de ultracentrifuge-technologie verrijkt uranium produceert, dat nodig is voor de opwekking van kernenergie maar dat ook gebruikt kan worden voor het maken van een atoombom. 

Argos maakte er een aantal spraakmakende uitzendingen over, toch is de spionageaffaire niet helemaal opgehelderd. Heeft Nederland inderdaad Khan zijn gang laten gaan op verzoek van Washington, zoals wijlen premier Ruud Lubbers eerder in Argos vertelde? En waarom liet Nederland kans op kans schieten om Khan in de gevangenis te zetten?

Geheime documenten die een aantal maanden geleden door de Amerikaanse regering zijn vrijgegeven schetsen een onvertelde geschiedenis. Met drie voormalige ministers en een voormalige CIA-officier houden we het non-proliferatiebeleid van de jaren zeventig en tachtig tegen het licht. Hoe een ‘historische vergissing’ Pakistan een zetje gaf op weg naar atoommacht.

In de uitzending te horen:

• Joris Voorhoeve, voormalig minister van Defensie en medeopsteller van een rapport van de Adviesraad Internationale Vraagstukken over de risico’s van kernbewapening.
• Frits Korthals-Altes, was meer dan vijfentwintig jaar actief in de landelijke politiek. Hij was voorzitter van de VVD, Tweede Kamerlid, voorzitter van de Eerste Kamer en minister van Justitie in de kabinetten-Lubbers.
• Ben Bot, voormalig minister van Buitenlandse Zaken en topdiplomaat. Thans lobbyist bij consultancyfirma Meines Holla & Partners in Den Haag.
• Richard Barlow, voormalig inlichtingenofficier. Werd in 1985 aangesteld door de CIA om het Pakistaanse nucleaire programma te analyseren en operaties tegen de ontwikkeling van een Pakistaanse atoombom op te zetten. Werkte ook voor het Amerikaanse Ministerie van Defensie en de FBI.

Voor het uitgebreide achtergrondartikel rondom deze uitzending én het dossier dat we de afgelopen jaren opbouwde ga je Vpro.nl/Argos