Salo Muller: ‘Komend voorjaar moet NS schadevergoeding hebben betaald’

De NS moet dit voorjaar de slachtoffers en nabestaanden van de Holocaust een financiële vergoeding betalen. Dit jaar nog moet er een commissie worden benoemd die daar op toeziet. Dat zegt Salo Muller, die zich 2,5 jaar heeft vastgebeten in de Nederlandse Spoorwegen, in het radioprogramma 1op1.

Door Tom Veldhuijzen

“Mijn eis is dat het sneller dan snel gebeurd. Mensen zijn oud. Die commissie moet voor het einde van het jaar worden benoemd. Ik wil dat het in het voorjaar allemaal klaar is”, zegt Salo Muller, die uitgebreid vertelt over zijn moeizame strijd tegen de spoorwegen. Zijn beide ouders zijn gedeporteerd naar Auschwitz en nooit meer terugkomen. Zelf moest hij jarenlang onderduiken op verschillende adressen in het land. Muller was in zijn werkzame leven bekend als fysiotherapeut in de gouden jaren bij Ajax. 

‘Van Boxtel zei eerst nee’
De NS kwam pas onder juridische druk over de brug, nadat Muller 2,5 jaar brieven schreef aan de directie. “Het was een moeizaam proces”, zegt Muller. Twee keer kreeg hij een brief terug van het hoofd communicatie met de zin: ‘We hebben begrip, maar er kan geen sprake zijn van een uitkering’. Die zin heeft Muller geprikkeld en geïrriteerd, “toen ben ik aan de slag gegaan.” De derde keer kreeg hij bericht terug van de klantenservice, omdat de NS ‘de brieven kwijt waren geraakt’.

Via Ajax kreeg Muller het 06-nummer van topman Roger van Boxtel in handen. Het kwam tot een gesprek waar Van Boxtel zei dat hij ‘individueel niet zoveel kon doen’. “De spoorwegen zeiden dat ze voldoende voor het collectief hadden gedaan, door een krans te leggen op de Dam en met een monument in Utrecht, maar wat hebben Joodse mensen daaraan? Er zijn mensen die nog dagelijks het leed ondervinden.”

‘Kleine pleister op grote wond’

Nadat Muller advocaat Liesbeth Zegveld in de arm had genomen en dreigde met een rechtszaak kwam de zaak in een stroomversnelling. “Ze wilden niet tegenover mij en Zegveld in de rechtbank staan en gaan op morele gronden mijn eisen inwilligen. Ik was emotioneel, verbaasd en had dit niet verwacht.”

Het gaat Muller niet om het geld, en hoe hoog de financiële compensatie wordt maakt hem ook niet zoveel uit, als de NS zich er niet met een paar tientjes vanaf maken. “Geld is een klein pleistertje op een grote wond.” Muller sluit niet uit dat hij in de toekomst een beroep gaat doen op andere instanties die zich schuldig maakten in de oorlog, ‘maar voor nu ga ik even een ander boek lezen.’

‘Joden moesten zelf treinkaartje kopen’

In de Tweede Wereldoorlog werkte de NS mee aan de deportatie van Joden via kamp Westerbork, en verdiende daar omgerekend 2,5 miljoen euro mee. De inzet van locomotieven en wagons werden gedeclareerd bij de bezetter. “De spoorwegen hebben heel erg meegedaan aan de vernietiging van de Joden en daar flink aan verdiend. 102.000 mensen moesten zelf hun treinkaartje naar Westerbork betalen. Dat kostte vijf gulden. De rest werd betaald met geroofd geld.”