Oegandese minister ontkent gesprek over Nederlands terugkeervoorstel

Eerder stelde de redactie van Bureau Buitenland de vraag aan het ministerie van Klever wat de minister precies besproken heeft met haar Oegandese ambtgenoot omtrent de mogelijke terugkeerhubs in Oeganda. Daarop kreeg de redactie het antwoord dat er een "breed gesprek over migratie" heeft plaatsgevonden. "Hierbij zou kort de mogelijkheid zijn besproken om in Nederland uitgeprocedeerde asielzoekers uit de regio Oeganda (bijv. de Democratische Republiek Congo, Soedan en Zuid-Soedan) in de regio op te vangen."

Het onderwerp van de migratiehubs zou volgens het ministerie "kort aan de orde zijn geweest tijdens het bilaterale gesprek met minister Odongo, dat over opvang in de regio en migratie ging".

Volgens minister Klever is het plan nog in ontwikkeling. Premier Dick Schoof hoorde er pas later van, maar hij noemt het voorstel "een serieus idee".

Geen voorstel, geen gesprek

Uit navraag door Bureau Buitenland blijkt echter dat het voorstel nooit is besproken met Oeganda. Minister Odongo verklaart: "We hebben alleen gesproken over Nederlandse steun aan vluchtelingen die al in Oeganda zijn." Mócht Nederland wel tegen Oeganda over terugkeer-hubs beginnen "dan ga ik met mijn team het voorstel bekijken en kom terug met een antwoord", zegt Odongo. Op de vraag of hij van Nederland geld zou krijgen voor de Oegandese diensten reageert Odongo geïrriteerd en herhaalt: "Ik zei je toch, daar hebben we helemaal niet over gesproken."

Niet de eerste deal

Toch zou zo'n deal volgens Oeganda-kenner Kristof Titeca van de Universiteit Antwerpen geen volledig absurd idee zijn. "Er zijn ook interviews geweest met Oegandese ministers die wel openstaan voor zo'n voorstel. En Oeganda is een heel gepersonaliseerde staat, het finale woord komt altijd van de president. Misschien zijn er wel gesprekken geweest, maar is er op het hoogste niveau iets voorgevallen."

Het zou niet de eerste keer zijn dat de Museveni-regering een dergelijke deal sluit, zegt Titeca. Zo zijn er tweeduizend Afghanen opgevangen voor de VS na de Val van Kabul, en heeft Oeganda uitgeprocedeerde Eritrese en Soedanese vluchtelingen opgenomen uit Israël. "Op papier zag dat er heel netjes uit, maar in de praktijk werkte het niet goed. Een rapport van Amnesty liet zien dat ze in limbo waren. Ze hadden geen papieren, geen werk, en veel zijn er toen verder getrokken naar bijvoorbeeld Europa."

Oeganda heeft volgens Titeca een wonderbaarlijk vluchtelingenbeleid. "Het land heeft resoluut gekozen voor open grenzen, daardoor zijn er 1,7 miljoen vluchtelingen in het land. Het is niet alleen instrumenteel, er is ook echt de overtuiging dat mensen op de vlucht hulp verdienen. Maar er valt financieel natuurlijk ook iets te winnen aan het opvangen van vluchtelingen, en het helpt ook bij het opkrikken van het imago van Oeganda."