Dopingjagers machteloos tegen nieuwe epo

Super-epo

Bij gendoping wordt een stukje aangepast DNA ingespoten bij een sporter en via dat ingespoten gen kan het lichaam zelf meer epo aanmaken. Het hormoon epo zorgt ervoor dat er meer rode bloedcellen worden aangemaakt. Daardoor kun je meer zuurstof van en naar je spieren vervoeren en hou je een inspanning langer vol.

Gendoping is een revolutie

"Ik heb ook epo gebruikt", biechtte wielrenner Michael Boogerd op in 2013. Boogerd kwam met zijn bekentenis in een rijtje grote wielrenners die tijdens hun carrière snoepten van de pot met epo, of erytropoëtine zoals het officieel heet. Een rijtje waarin ook voormalig zevenvoudig Tour de France-winnaar Lance Armstrong staat.

Boogerd en Armstrong gebruikten verschillende kunstmatige vormen van het hormoon, medicijnen die normaal gesproken aan patiënten worden gegeven die herstellen van zware operaties. Die kunstmatige vormen van epo zijn intussen op te sporen met dopingtests en daardoor minder interessant voor dopingzondaars. Dat is precies waarom gendoping een revolutie is.

Dopingtest faalt

Omdat via gendoping epo aangemaakt wordt door het lichaam zelf, is het niet anders dan het natuurlijke epo. Daarom kan het met de huidige dopingtests niet opgespoord worden. Om gendoping op te sporen, zul je het aangepaste DNA moeten vinden. En dat blijkt een ingewikkelde zaak.

Het internationale anti-dopingagentschap WADA staat na zestien jaar wetenschappelijk onderzoek met lege handen in de strijd tegen deze nieuwe vorm van doping. Intussen is er wel een testmethode ontwikkeld, maar die wordt nog niet toegepast. De ontwikkelaar van die methode, Anna Baoutina van het National Measurement Institute in Australië, zegt dat invoering van de test 'niet ver weg is'.

Onderzoeksdirecteur van WADA, Olivier Rabin, wil dit 'bevestigen noch ontkennen'. Maar verspreekt zich in gesprek met Reporter Radio als hij eerst zegt 'dat de test nu al gericht wordt toegepast' en later zegt dat 'de test gericht toegepast zal worden'. Bovendien is de test volgens de Nederlandse professor farmaceutische genmodulatie Hidde Haisma te omzeilen. Het feit is dat nog nooit een sporter tegen de lamp is gelopen met gendoping.

Eenvoudig te bestellen

Wie gendoping wil gebruiken, hoeft niet bang te zijn dat het moeilijk te verkrijgen is. Het epo-gen is namelijk gewoon op internet te bestellen, zo blijkt uit onderzoek van Reporter Radio. Voor minder dan tweehonderd euro (inclusief verzendkosten) is het gen te koop bij een firma in de Verenigde Staten. Een paar dagen na bestelling valt de gendoping al op de mat. De Inspectie voor de Gezondheidszorg studeert nog op de vraag of het een geneesmiddel is. In dat geval zou online bestellen illegaal worden.

Dat het epo-gen makkelijk te bestellen is en er niet op getest kan worden, is volgens dopingexperts Douwe de Boer en Toine Pieters reden om aan te nemen dat er al mee geëxperimenteerd wordt door sporters.

Luister hier de uitzending van Reporter Radio terug.