'30 procent van meest voorkomende kankers kan voorkomen worden door gezonder te leven'

Dat is opvallend, vindt presentator Renze Klamer. "Dat betekent dus dat een derde daarvan had kunnen worden voorkomen door anders te leven. Het beeld is vaak dat je er niks aan kunt doen. Het is het onheil dat je treft en je hoopt maar dat je het overleeft. Wij zijn dus als westerlingen eigenlijk heel ongezond."

Steeds meer kankergevallen in Nederland

Afgelopen week kwam het Integraal Kankercentrum Nederland met nieuwe cijfers naar buiten. In 2016 hebben 108.400 mensen de diagnose kanker gekregen. Dat zijn er 2500 meer dan het jaar daarvoor. Steeds meer mensen krijgen kanker in Nederland. Reden genoeg voor Renze Klamer om op onderzoek uit te gaan. Na een korte zoektocht kwam hij uit bij een wereldkaart: Cancer's Global Footprint. Elke land heeft een kleurtje, hoe donkerder de kleur hoe meer kankergevallen. "Tot mijn grote schrik ontdekte ik dat je in Nederland drie keer zoveel kans op kanker hebt dan bijvoorbeeld in Zuid-Amerika of Afrika. Veel Europese landen en de Verenigde Staten zijn donker gekleurd."

Is kanker daarmee echt een westerse ziekte? Klamer sprak hierover met verschillende deskundigen, waaronder Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Ziekte aan de Universiteit van Wageningen. "Kanker komt inderdaad minder vaak voor in bijvoorbeeld Afrika. Interessant is wel dat er in westerse landen andere vormen van kanker voorkomen dan in bijvoorbeeld Azië en Afrika, maar daar komt waarschijnlijk wel verandering in. De vormen die in westerse landen veel voorkomen, zoals borstkanker, darmkanker, longkanker en prostaatkanker, komen nu ook steeds vaker voor in Aziatische landen en Afrikaanse landen."

Er zijn dus 'westerse vormen' van kanker. Ongeveer 30 procent van alle meest voorkomende kankers kan worden voorkomen als we gezonder zouden eten, niet zouden roken en meer zouden bewegen, vertelt epidemioloog van het Integraal Kankercentrum Sabine Siesling. "Maar als je kijkt naar tumoren die worden veroorzaakt door infecties, dan zie je dat dat in Afrika veel hoger is."

'Luie vreetzakken'

Daarnaast worden we in het westen veel ouder. Kanker is volgens hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam Jaap Seidell typisch een ziekte die pas ontstaat na een lange tijd. "We weten wanneer mensen hun gedrag veranderen, als ze bijvoorbeeld minder gaan roken, dikker worden of meer gaan drinken, dan zie je dat pas decennia later in de kankerstatistieken. Wij zijn al heel lang een westerse leefstijl gewend met weinig bewegen, roken, drinken en ongezond eten. Wij zijn gemiddeld zwaar en daarom lopen we qua kankerincidenten voor op arme landen." Plat gezegd zou je dus kunnen zeggen dat wij een stelletje luie vreetzakken zijn en dat al decennia lang.

'Alcohol is de meest kankerverwekkende stof'

Mensen zijn vaak bang voor e-nummers en zoetstoffen, maar die mensen hebben vaak niet door dat alcohol de meest kankerverwekkende stof in onze voeding is", vertelt Kampman. "Dat wordt niet beseft en stug doorgedronken, maar er wordt wel gekeken naar welke stoffen er allemaal op het etiket staan. Eén wijntje per dag is ook niet gezond."

Kanker uitbannen kan natuurlijk niet, maar de meest werkende oplossing is volgens Kampman om je vleesconsumptie onder de 500 gram per week te houden, vooral plantaardig te eten, proberen niet te drinken en je gewicht gezond te houden. "Het is een beetje saai, maar dit is de manier om het risico op kanker zo laag mogelijk te houden."