Geen vergoeding zittend ziekenvervoer bij immuuntherapie

Bij Jan Derk Siebenga uit het Groningse Midwolda zijn uitzaaiingen van niercelkanker geconstateerd. Hij wordt behandeld in het UMCG in Groningen en ondergaat daar elke veertien dagen immuuntherapie. Immuuntherapie is vergelijkbaar met chemo- of radiotherapie (bestraling). Jan Derk krijgt gedurende één of twee uur via een infuus het medicijn Nivolumab toegediend. Immuuntherapie wordt ook wel immunotherapie genoemd en is een oncologische behandeling.

Immuuntherapie is relatief nieuw

Immuun- of immunotherapie is relatief nieuw, maar wordt steeds vaker toegepast bij patiënten die de ziekte van Hodgkin, long-, nier-, borst- of hoofd-halskanker hebben. De therapie houdt in dat de patiënt via een infuus een middel krijgt toegediend die het eigen immuunsysteem (afweersysteem) versterkt zodat het lichaam de kankercellen te lijf kan gaan. Het kennis- en kwaliteitsinstituut voor de oncologische en palliatieve zorg, het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), vertelt dat de patiënt die immuuntherapie ondergaat even ziek kan zijn van de therapie als iemand die chemotherapie ondergaat.

Zittend ziekenvervoer wordt niet vergoed

De therapie maakt Siebenga suf en hij is daardoor niet in staat om dan nog auto te rijden. Niets aan de hand zou je denken, want dan heb je vast recht op zittend ziekenvervoer. Dat betekent dat je vervoer (deur tot deur) van en naar het ziekenhuis via de basisverzekering vergoed wordt. Helaas beroept zijn verzekeraar VGZ zich op het standpunt dat zittend ziekenvervoer alleen voor chemotherapie of radiotherapie vergoed wordt en dus niet voor immuuntherapie.

Duizenden mensen de dupe

Naar schatting ondergaan duizenden mensen in ons land deze therapie. Of zij allemaal gebruik willen maken van zittend ziekenvervoer hangt af van persoonlijke omstandigheden, zoals de beschikbaarheid van mantelzorgers en familie of de afstand tot het ziekenhuis. Het Integraal Kankercentrum Nederland vertelt ons dat sommige oncologen creatief zijn bij 'het zetten van een kruisje'. Ze kruisen dan chemotherapie aan omdat ze weten dat het zittend ziekenvervoer dan wel vergoed wordt.

'Op z'n vroegst pas in 2018 vergoed'

Hoe is het mogelijk dat iemand met uitgezaaide niercelkanker geen recht heeft op zittend ziekenvervoer? Het Zorginstituut Nederland (ZiNL) vertelt ons dat immunotherapie geen chemotherapie of radiotherapie is. Daardoor voldoet de therapie niet aan het gestelde artikel 2.14 lid 1 sub b in het Besluit zorgverzekering (Bzv). Siebenga komt daarom niet in aanmerking voor de vergoeding van kosten voor zittend ziekenvervoer. Het Zorginstituut heeft geprobeerd om dit per januari van dit jaar wel te regelen, maar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kreeg dit niet meer voor elkaar. Dat betekent dat de eerste mogelijkheid om zittend ziekenvervoer te vergoeden voor patiënten die immuuntherapie ondergaan pas per 1 januari 2018 zal zijn. De minister moet daar dan wel goedkeuring voor geven.

Is er dan helemaal geen mouw aan te passen?

Een uitwijkmogelijkheid zou kunnen zijn om een beroep te doen op de hardheidsclausule van het Besluit zorgverzekering. Dit staat in artikel 2.14 lid 3: "In afwijking van het eerste lid, onderdeel a tot en met e, omvat vervoer ook vervoer in andere gevallen indien de verzekerde in verband met de behandeling van een langdurige ziekte of aandoening langdurig is aangewezen op vervoer en het niet verstrekken of vergoeden van dat vervoer voor de verzekerde zal leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard."

Wat houdt die hardheidsclausule in?

De hardheidsclausule is een rekensom waarbij gekeken wordt naar drie factoren: hoe vaak is de behandeling, hoe lang is de behandeling (dus de totale periode) en wat is de afstand naar het ziekenhuis? De zorgverzekeraar kent punten toe aan elk van die drie factoren. Als het totaal aantal punten 250 is, dan krijgt een verzekerde zittend ziekenvervoer vergoed. 250 is de 'drempelwaarde'. In het geval van Siebenga haalde hij 180 punten en dus komt hij niet in aanmerking. Siebenga tekent beroep aan, maar VGZ blijft zich beroepen dat Siebenga niet boven de drempelwaarde uitkomt. Immuuntherapie is eenzelfde soort behandeling als chemotherapie of radiotherapie en staat op dit moment nog niet in het Besluit zorgverzekering. De intentie van het ministerie is om deze behandeling wel toe te voegen, omdat hij ingezet wordt bij patiënten die langdurig en regelmatig behandeld moeten worden.

Reactie NFK

Pauline Evers is van het NFK, dat is de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties. Ze is verbaasd dat deze problematiek nog steeds niet is opgelost. "Voor al deze immunotherapiebehandelingen geldt dat de zorg gecentraliseerd is in een beperkt aantal ziekenhuizen. Deze concentratie is een uitdrukkelijke voorwaarde van het ministerie als onderdeel van de prijsafspraken die hiervoor met de fabrikant zijn gemaakt. Ook de zorgverzekeraars, behandelaars en patiënten zijn grote voorstander van deze concentratie van behandeling omdat het de kwaliteit en veiligheid en een zorgvuldige introductie van deze nieuwe vorm van kankerbehandeling waarborgt. Dan is het ook hun taak om de patiënt te faciliteren in de reis er naartoe." Het NFK heeft naar aanleiding van deze zaak opnieuw contact gezocht met het Zorginstituut, ziektekostenverzekeraar VGZ, de ombudsman en Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ). Hoe dat afloopt is nu nog niet te zeggen.

Reactie SP

Lilian Marijnissen is Tweede Kamerlid voor de SP en zij vertelt in de uitzending dat zij zich hard zal maken voor het opnemen van de vergoeding van zittend ziekenvervoer bij immuuntherapie in de basisverzekering.

Coulanceregeling?

Misschien maakt Siebenga nog kans op een coulanceregeling. Intussen is hij maar wat blij dat hij twee zussen heeft die hem elke twee weken halen, op hem wachten tot de behandeling in het UMCG voorbij is en hem weer naar huis brengen.

Actie

Aangezien immuuntherapie eenzelfde soort behandeling is als radiotherapie en chemotherapie waar zittend ziekenvervoer wel vergoed worden, roept Radar consumenten op om VGZ aan te spreken om toch dit vervoer te vergoeden. Deel daarom ons bericht op Facebook en reageer met 'duim omhoog'.

Reageren? Dat kan onder dit artikel op Radar of plaats een reactie op onze Facebookpagina. Dit artikel in je mailbox? Meld je dan aan voor onze gratis nieuwsbrief.