Naar cookieinstellingen
chevron down

Villa VdB

MAX

14:00 - 15:30

Binnenland
NOS

Wat wisten politici van de misstanden bij de toeslagenaffaire?

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Wat wisten politici van de misstanden bij de toeslagenaffaire?

Deze week is het de beurt aan de politici om zich te verantwoorden over de toeslagenaffaire. Van de hoge ambtenaren hoorden we vorige week dat het echt wel bekend was dat de alles-of-niets-benadering bij de fraudeaanpak grote gevolgen zou hebben voor onschuldige ouders. Zij vertelden dat de politiek het nu eenmaal zo wilde.

Gisteren verschenen oud-staatssecretaris Frans Weekers, zijn opvolger Eric Wiebes en oud-minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher voor de ondervragende commissie. Gezien de uitlatingen van oud-topambtenaren hadden zij vooral vragen over hoe het nu kan dat er niks gebeurde, terwijl er dus wel zo veel bekend was over het feit dat de wet met gestrekt been tegen de ouders in ging.

"Dat is precies de vraag waar de politici ook geen antwoord op hadden. Ze geven allemaal te kennen dat zij het eerder hadden moeten weten en dat ze het eerder hadden kunnen weten, ze kregen alleen de informatie niet of zijn er niet op aangeslagen", vertelt politiek verslaggever Lars Geerts in Met Het Oog Op Morgen.

00:01
00:00

Veel signalen werden genegeerd

"Vervolgens werd er verzucht dat het allemaal beter had gekund. Dat zorgde ervoor dat commissievoorzitter Chris van Dam zich afvroeg of we naar het wereldkampioenschap bestuurlijk onvermogen hebben zitten kijken." Een pijnlijke conclusie, die volgens Geerts overigens ook meer dan terecht was. Want er waren veel signalen dat het de verkeerde kant op ging.

Uiteindelijk bleek dat iedere ondervraagde politicus zo zijn eigen verklaring had over het feit dat het compleet de soep in is gelopen. Volgens Geerts komt het er uiteindelijk op neer dat de signalen niet alarmerend genoeg zijn geweest. "De Belastingdienst mag dan zeggen dat ze buikpijn hebben gekregen van de wet op de kinderopvang, maar zo is het niet op Wiebes en Asscher over gekomen."

Zo vertelden beide politici in de verhoren dat er veel signalen waren, maar beiden gingen zij ervan uit dat het gemor was over het belastingstelsel. "Ik had niet door dat er zo’n berg onrecht en leed onder zat. Maar u heeft ook de stukken gezien, het was niet super alarmistisch. Dat is niet om het af te schuiven, ik had het liever wel gezien en er wat aan gedaan. Maar ik kan het niet terugdraaien", liet Asscher optekenen tijdens de verhoren.

De noodklok moest luider

Dat is opvallend gezien oud-staatssecretaris Weekers wel vermeldde dat hij een memo naar Asscher heeft gestuurd, dat hij hem meerdere keren aan zijn jasje heeft getrokken om te laten weten dat er iets goed mis zit. Daarbij is het ook niet ondenkbaar dat ook Wiebes hem erover had moeten aanspreken.

"Wiebes komt er op een gegeven moment wel achter dat die wet te hard is en dat hij moet worden aangepast. Dus geeft hij zijn ambtenaren de opdracht om eens te gaan praten met de ambtenaren van het Ministerie van Sociale Zaken. Om te kijken of de wet aangepast kan worden, vervolgens vraagt hij aan zijn ambtenaren of zij het kunnen laten weten wanneer zij er niet uit komen", gaat Geerts verder.

Maar dat hebben de ambtenaren op hun beurt dus niet gedaan. Dan hoort Wiebes dus niets van zijn ambtenaren, waardoor er vervolgens ook niet wordt gebeld met Asscher. "Wiebes zegt daarom ook: achteraf is het stom dat ik daar niet op heb doorgevraagd."

Hetzelfde geldt ook voor oud-staatssecretaris Weekers. Hij had dan wel een memo gestuurd naar Asscher, maar zegt ook dat hij achteraf gezien beter had moeten pleiten voor een discretionaire bevoegdheid. Dat houdt in dat hij als staatssecretaris met zijn hand over het hart had kunnen strijken in het geval van schrijnende situaties. Maar dat is uiteindelijk achteraf.

Asscher lijkt weinig schuld te hebben aan toeslagenaffaire, gehele politiek schuldig

Het zorgde er wel voor dat Asscher werd vrijgepleit van schuld bij de toeslagenaffaire, wat bij hem uiteindelijk zal leiden tot opluchting. Dat ziet ook Geerts. "De PvdA is natuurlijk dé partij met het sociale gezicht. Dat had natuurlijk een deuk opgelopen als achteraf blijkt dat je verantwoordelijk bent voor het vernielen van duizenden levens middels een extreem hardvochtige wet."

Maar wat is dan de conclusie na een dag vol verhoren? "Nou er is dus geen smoking-gun. Het is niet zo dat iemand echt iets verschrikkelijk fout heeft gedaan", gaat Geerts verder. "Maar goed, dan blijkt dat iedereen eigenlijk schuldig is, maar vervolgens daardoor ook direct dat niemand schuldig heeft aan deze affaire. Maar wat Wiebes vervolgens wel mooi deed, is dat hij de vinger op de zere plek legt."

Wiebes vertelde namelijk dat de gehele politiek schuld heeft aan de toeslagenaffaire. "Wij hebben daar willens en wetens schuld aan. We hebben omdat het politiek goed uitkomt iets geregeld waarvan we weten dat de uitvoering moeilijk is. Daar ligt een wortel en dat is een les. Dat weten we allemaal, het is niet nieuw."

"En ten tweede is een goede organisatie er niet een die nooit een fout maakt. Een goede organisatie is hongerig naar het herkennen ervan. Om het vervolgens daarna eerlijk toe te geven op de website wat er fout is te gaan en aan te geven dat we het gaan repareren. Dan moet het niet uitmaken of je nu in schaal vier zit in een organisatie. Maar dat lukt maar niet", luidde de hartenkreet van Wiebes tijdens het verhoor.

Niet het laatste verhoor in de zaak

De conclusie is dan ook, zeker gezien alle politici inmiddels niet meer in functie zijn of al zijn opgestapt, dat niemand echt aangewezen kan worden om de schuld bij aan te wijzen. Maar wel dat de politiek als geheel schuldig gevonden kan worden aan de toeslagenaffaire en dat zij ook de consequenties ervan naar zich toe moeten trekken.

Het is overigens niet het laatste verhoor in de zaak. Op woensdag worden de inmiddels opgestapte staatssecretaris Menno Snel en toenmalig staatssecretaris Tamara van Ark verhoord over de kwestie. De vraag bij dat verhoor is namelijk waarom er op een gegeven moment is gestopt om te werken aan het nieuwe belastingstelsel en systeem. Ook hopen ze dan een antwoord te krijgen op waarom de compensatie voor die gezinnen zo langzaam op gaan kwam.

Oog toeslagenaffaire

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.

Ster advertentie
Ster advertentie
Minder uitleg Meer uitleg

Cookies op NPO Radio 1

NPO Radio 1 gebruikt Functionele en Analytische cookies voor websites optimalisatie en metingen. Geef voor andere cookies je voorkeuren op.

Meer uitleg

Waarom cookies?

De Nederlandse Publieke Omroep plaatst specifieke cookies om het gebruiksgemak voor bezoekers te vergroten. Ze helpen in functionaliteit en zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de websites.

Hiermee kunnen we de bezochte website zo gebruiksvriendelijke en interessant mogelijk maken voor de bezoeker. Hierbij worden geen gegevens verzameld die gebruikt kunnen worden om individuele gebruikers te volgen.

Functionele cookies

Cookies die er voor zorgen dat deze website naar behoren functioneert

De websites van de Nederlandse Publieke Omroep gebruiken cookies om er voor te zorgen dat onze websites naar behoren werken. Zo gebruiken wij cookies voor:

  • het onthouden van informatie die je invult op de verschillende pagina’s, zodat je niet steeds al je gegevens opnieuw hoeft in te vullen
  • het doorgeven van informatie van de ene pagina aan de volgende pagina, bijvoorbeeld als er een lange enquête wordt ingevuld of als je veel gegevens moet invullen bij een online bestelling
  • het opslaan van voorkeuren, zoals de taal, locatie, het gewenste aantal te tonen zoekresultaten, etc.
  • het opslaan van instellingen voor een optimale videoweergave, zoals de gewenste buffergrootte en de resolutiegegevens van je scherm
  • het uitlezen van je browserinstellingen om onze website optimaal op je beeldscherm te kunnen weergeven
  • het opsporen van misbruik van onze website en diensten, door bijvoorbeeld een aantal opeenvolgende mislukte inlogpogingen te registreren
  • het gelijkmatig belasten van de website, waardoor de site bereikbaar blijft
  • het aanbieden van de mogelijkheid om inloggegevens op te slaan, zodat je die niet elke keer opnieuw hoeft in te voeren
  • het mogelijk maken om te reageren op onze websites

Analytische cookies voor Webstatistieken

Cookies waarmee wij het gebruik van de website kunnen meten.

Om te bepalen welke onderdelen van de website het meest interessant zijn voor onze bezoekers, proberen wij continu te meten met behulp van de software van AT Internet hoeveel bezoekers er op onze website komen en welke onderdelen van de website het meest bekeken worden. Hiervoor gebruiken wij cookies.

Cookies gezet doorAT Internet bevatten alleen een uniek nummer en zijn NPO-specifiek, deze worden niet gebruikt om NPO-bezoekers buiten de NPO-sites te volgen. JavaScript zorgt ervoor dat metingen niet gecached kunnen worden zodat we een herhaalde page-view kunnen tellen.

Het is onderdeel van de (wettelijke) taak van de Nederlandse Publieke Omroep om te rapporteren over onze prestaties. Daarvoor is het nodig om webstatistieken bij te houden. Ook nemen wij deel aan het landelijke internetbereikonderzoek NOBO/Vinex. Hiervoor gebruiken wij cookies, zodat wij de browser kunnen herkennen en op die manier het aantal bezoekers aan onze websites kunnen meten.

Van de informatie die wij zo verzamelen worden statistieken gemaakt. Deze statistieken geven ons inzicht in hoe vaak onze webpagina's bezocht worden, waar bezoekers de meeste tijd doorbrengen, enzovoort. Hierdoor zijn wij in staat structuur, navigatie en inhoud van de website zo gebruiksvriendelijk en optimaal mogelijk te maken. De statistieken en overige rapportages kunnen wij niet herleiden tot personen.

Wij gebruiken cookies voor:

  • het bijhouden van het aantal bezoekers op onze webpagina\’s
  • het bijhouden van de tijdsduur die elke bezoeker doorbrengt op onze webpagina’s, bezoekers zijn niet uniek te identificeren
  • het bepalen van de volgorde waarin een bezoeker de verschillende pagina’s van onze website bezoekt
  • het beoordelen welke delen van onze site aanpassing behoeven
  • het optimaliseren van de website

Sociale Media cookies

Cookies om de inhoud van onze website te delen via social media

De artikelen en video’s die je op onze website bekijkt, kun je door middel van buttons delen via social media. Voor het functioneren van deze buttons wordt gebruik gemaakt van social media cookies van de social media partijen, zodat deze je herkennen op het moment dat je een artikel of video wilt delen.

Deze cookies maken het dus mogelijk dat

Bij Social Media sites Ingelogde gebruikers, bijvoorbeeld Twitter of Facebook, het mogelijk is sommige inhoud van onze website direct te delen op die sites. Voor de cookies die de social medianetwerken plaatsen en de mogelijke data die zij hiermee verzamelen, verwijzen wij ook naar de verklaringen die deze partijen op hun eigen websites daarover geven; zie de links hieronder. Let op dat deze verklaringen regelmatig kunnen wijzigen. NPO heeft daar geen invloed op.

  • Facebook (https://www.facebook.com/policies/cookies/)
  • Google+ / Youtube (https://policies.google.com/privacy?hl=nl)
  • Twitter (https://twitter.com/en/privacy)
  • Instagram (https://help.instagram.com/1896641480634370?ref=ig)

Cookie-instellingen aanpassen en meer informatie

De cookie-instellingen voor deze website zijn te allen tijde naar je persoonlijke voorkeur te wijzigen. De pagina waarop je deze instellingen kunt wijzigen is te bereiken via deze link Cookie instellingen. Hier is ook gedetailleerde informatie vinden over welke cookies we specifiek plaatsen.

  • Ik wil sociale media koppelingen zoals Facebook berichten en YouTube video’s kunnen zien op deze site:

    Hiermee sta je het plaatsen van cookies door sociale medianetwerken toe. Deze netwerken kunnen je volgen en je internetgedrag gebruiken voor andere doeleinden buiten de NPO om.